بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

با پیامبر

بی تردید پیروزی انقلاب اسلامی یکی از تجلیات اعجاز قرآن در عصر ما است؛ یکی وجوه این اعجاز تحقق وعدة الهی «إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ»(غافر51) است. جهاد و قیام مردم به رهبری امام خمینی(ره) در مسیر تحقق آرمان‌های اسلامی با نصرت و هدایت الهی پیروز شد و جهانی را به شگفتی واداشت. البته تداوم این نصرت و امداد در مراحل و حوادث مختلف همچنان رخ نمود و نه تنها نگذاشت این نهال نوپا در گرداب توطئه‌ها و خیانت‌ها سر خم کند، بلکه هر روز بالنده‌تر و رشیدتر شد تا آنجا که گسترش سایة آن در خارج از مرزهای ایران اسلامی، موجب پیدایش موج اسلام‌خواهی و به دنبال آن شکل‌گیری جبهة مقاومت در برابر جریان سلطه گردید و این جریان را با چالشی جدی مواجه ساخت. مهم‌ترین پیام این انقلاب که با نام خدا آغاز شد، این است که تنها راه سعادت بشر تمسک به ذات اقدس الهی- «وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا»(آل عمران ۱۰۳)- و پیروی از آموزه‌های وحیانی قرآن-«الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ هُديً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدي وَ الْفُرْقانِ»(بقره185)- و الگو قراردادن سیرة پیامبر مکرم اسلام در این مسیر است- «لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»(احزاب21).پیامبری که خداوند او را از میان خودِ مردم انتخاب کرد - «لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ»(توبه128)-به عنوان دارندة بهترین خوی‌ها-«وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظيمٍ»(قلم4) - ستوده است و به مثابه چراغی روشن- «سِرَاجًا مُنِيرًا»(احزاب 46) فرا راه بشریت قرارداد تا پرده‌های تاریکی را کنار زند و به تعبیر علی علیه‌السلام - «یُثیرُوا لَهُم دَفائِنَ العُقول»(نهج‌البلاغه خطبة1)- گنجینه‌ها‌ی خِردشان را برای آنها آشکار کند؛ عقلی که به نقل از پیامبر اکرم، خداوند به عزت و جلال خود سوگند یاد می‌کند که آفریده‌ای بهتر از او نیافریده است؛ «قَالَ اَللَّهُ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلاَلِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً أَحْسَنَ مِنْكَ»(خصال ص427).

پیامبر هم روشنایی بخش جهان است «سِرَاجًا مُنِيرًا»، هم امین الهی در رساندن پیام او- قرآن- به جامعة بشری «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ»(فتح29) و هم امام و ولی جامعة بشری است - إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ ... (مائده: 55) تا زنجیرها و موانع بیداری و آفات شکوفایی را از پیش پای مردم بردارد. از این رو خداوند اطاعت و پیروی از پیامبر را در طول اطاعت از خویش واجب فرموده؛ «وَ أَطِیعُواْ اللّهَ و َالرَّسُولَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ» – و از فرزندان آدم خواسته: «وَ مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا«(حشر7).

اما تنها نشانة الگو قراردادن و نزدیکی به اولیای الهی تبعیت از آنها است. خداوند در آیة 68 سورة آل عمران می‌فرماید: «انَّ اَولَی‌النّاسِ بِابراهیمَ لَلَّذینَ التَّبَعوه»؛ البته نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم کسانی هستند که از او تبعیت کنند. چنانچه خداوند متعال دربارة رسول گرامی اسلام نیز از همین ادبیات بهره‌ می‌گیرد: «الَّذينَ يَتَّبِعونَ الرَّسولَ النَّبِيَّ الأُمِّيَّ الَّذي يَجِدونَهُ مَكتوبًا عِندَهُم فِي التَّوراةِ وَالإِنجيلِ يَأمُرُهُم بِالمَعروفِ وَيَنهاهُم عَنِ المُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّباتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيهِمُ الخَبائِثَ وَيَضَعُ عَنهُم إِصرَهُم وَالأَغلالَ الَّتي كانَت عَلَيهِم فَالَّذينَ آمَنوا بِهِ وَعَزَّروهُ وَنَصَروهُ وَاتَّبَعُوا النّورَ الَّذي أُنزِلَ مَعَهُ  أُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ»(اعراف ۱۵۷(؛ همان‌ها که از فرستادة (خدا)، پیامبر «امّی» پیروی می‌کنند؛ پیامبری که صفاتش را، در تورات و انجیلی که نزدشان است، می‌یابند؛ آنها را به معروف دستور می‌دهد، و از منکر باز می‌دارد؛ اشیای پاکیزه را برای آنها حلال می‌شمرد، و ناپاکی‌ها را تحریم می‌کند؛ و بارهای سنگین، و زنجیرهایی را که بر آنها بود، (از دوش و گردنشان) برمی‌دارد، پس کسانی که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنان رستگارانند.

علاوه بر قرآن در بیانات ائمة علیهم‌السلام هم بر این تبعیت تأکید شده است. علی علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند: فَتَأَسَّ بِنَبِیِّکَ الاْطْیَبِ الاْطْهَرِ صلی الله علیه و آله؛ فَاِنَّ فیهِ اُسْوَةً لِمَنْ تَاَسّی وَ عَزاءً لِمَنْ تَعَزّی، وَ اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَی اللّه ِ الْمُتَاَسّی بِنَبِیِّهِ وَ الْمُقْتَصُّ لاِ ثَرِه...؛ (نهج البلاغه خطبة 160)؛ از پیامبر پاک و پاکیزه‌ات - صلی الله علیه و آله - پیروی کن؛ چرا که [شخصیّت] او، الگوی کاملی است برای آنها که در پی الگویی هستند و راه او، بهترین راه است برای آنها که در پی سر سپردن به راهی هستند و محبوب‌ترینِ بندگان در نزد خدا، کسی است که از پیامبر خویش پیروی کند و دنباله روی او باشد.

امام صادق علیه‌السلام هم ضمن تأکید بر پیروی از سنت پیامبر اکرم - اتّبِعُوا آثارَ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَسُنَّتَهُ فَخُذُوا بِها(کافی، ج۸، ص۷) - در بیان اهمیت الگو گیری از پیامبراکرم صلی‌الله علیه وآله فرمودند: «اِنّی لًاَکْرَهُ لِلرَّجُلِ اَنْ یَمُوتَ وَقَدْ بَقِیَتْ عَلَیْهِ خَلَّةٌ مِنْ خِلالِ رَسُولِ اللّه ِ لَمْ یَأْتِ بِها»(مکارم الأخلاق ج 1 ص 39)؛ دوست ندارم مسلمانی بمیرد، مگر این‌که تمام آداب و سنت های رسول خدا صلی‌الله علیه وآله را [اگر چه یکبار] انجام دهد.

بنابراین اگر بخواهیم جامعه‌ای محمدی داشته باشیم باید در رفتار فردی و اجتماعی خود از سیرة پیامبر عزیزمان الگو بگیریم. اما شناخت سیرة پیامبر و الگو گرفتن از آن در جهان امروز نیازمند مجاهدت علمی و فقهی عالمان دینی و اندیشمندان مسلمان است تا الگوی امروزین سیره و رفتار پیامبر مکرم اسلام را تبیین کنند؛ همچنین نویسندگان و هنرمندان رسالتی بزرگ بر عهده دارند تا با بهره‌گیری از قلم و هنر خود این الگوها را با بیان و جلوه‌ای زیبا در معرض عموم قرار دهند تا جامعه با اشراب از آموزه‌های وحیانی پیامبر، آکنده از عطر و بوی محمدی گردد و بالندگی، نشاط و سرزندگی در میان مردم موج بزند و ملت بزرگوار ما شاهدانی بشوند بر جاودانگی پیامبر در این عصر.

علی اکبر اشعری